İSMİN BEŞ HALİ ( ADIN DURUMU )
Aşağıdaki cümlelerde “kalem “ kelimesinin aldığı ekleri inceleyelim.
Bu kalem benim. --- Ek almamış --- Adın yalın hali
Bu kalemi ben aldım. --- - i eki almış --- Adın – i hali
Bu kaleme kim tükürdü? --- - e eki almış --- Adın - e hali
Bu kalemde bir tuhaflık var. --- -de eki almış --- Adın -den hali
Bu kalemden bana de al. --- -den eki almış --- Adın –den hali
Yukarıda gördüğümüz gibi isimler cümle içinde beş hali bulunur.İsimler cümlenin anlamına göre ya yalın halde ( ek almamış) veya – i , - e , - de ,
-den eklerinden birini alır.Buna adın beş hali denir.
ÖRNEK: Aşağıdaki örnekleri inceleyiniz.
Yalın hali: okul Yalın hali : deniz
- i hali : okulu -i hali : denizi
- e hali : okula -e hali : denize
- de hali : okulda -den hali : denizde
- den hali: okuldan -den hali : denizden
ETKİNLİK 1
Aşağıda yalın durumda verilen adları, adları – i , - e , - de , - den hallerine göre yazınız.
Yalın hali | - i hali | - e hali | - de hali | - den hali |
el | eli | ele | elde | elden |
Atatürk | ……………… | ………….. | ……………… | …………… |
fener | …………….. | ………….. | ……………… | …………… |
göz | ……………. | …………. | ……………. | …………… |
kulak | ……………. | …………… | ……………. | ……………. |
burun | ……………. | …………… | …………… | …………… |
su | ……………. | …………… | …………….. | …………… |
limonata | …………….. | …………… | …………… | ……………. |
Türkiye | ||||
Bilal | ||||
tahta | ||||
sınıf | ||||
şeker | ||||
elma | ||||
ütü |
ETKİNLİK 2
Aşağıdaki isimlerin sonuna uygun hal ekleri getirerek cümleleri tamamlayınız.
ÖRNEK: Ahmet eve geldi mi?
Bugün pazar……….Ayberk….. gördüm.
Atatürk’……..çok severiz.
Akıl yaş……. değil , baş…...dır.
İstanbul’……..gelirken, İzmit’….. geçtik.
Bayram……….şiir okudum.
Annem Adana’……….. gitti.
Deniz……. düşen yılan…….. sarılır.
Sakla saman………. gelir zaman…..
Öğretmen……pazar…… meyve alırken gördüm.
ETKİNLİK 3
Noktalı yerlere ,uygun hece veya ekleri getirerek cümleleri tamamlayınız.
-dan | - e | - mi | - se | -ten | -a |
- ken | - la | - de | - ma | - mı | - le - lar |
Babam bana yeni bir elbi……….aldı.
Okul……. annem ………gittim.
Oyun oynar………eli……..incittim.
Okul…… ev…… döner…….yağmur………yakalandım.
Bahçe…….çocuk……….oyun oynuyorlar.
Çanta………kitabı……….ve defteri………..yerleştirdim.
Anlamını bilmediğim kelimeleri sözlük………..buluyorum.
Arkadaşlarım…………iyi anlaşıyorum.
DEĞERLENDİRME TESTİ
-Bakalım yemekte neler varmış?demiş. Bakmış ki sade suda pişmiş bir çorba. Üstelik de
Yassı tabakta.
Leylek uzun gagasıyla tabaktaki çorbayı içememiş.Aç karnına tilkinin davetinden ayrılmış
Bir müddet sonra da tilkiyi yemeğe davet etmiş. Tilki bu daveti sevinçle kabul etmiş.Yemek
Önüne geldiğinde şaşırıp kalmış. Yemek ağzı dar uzunca bir kabın içinde leylek gagasını sokup afiyetle yemiş Tilki de yaptığını anlayarak utanmış oradan ayrılmış.
( 1. , 2. , 3. ve 4. soruları metne göre cevaplayınız. )
1- Öykünün kahramanları kimlerdir?
A. Tilki ile Leylek B. Tilki ile Karga C. leylek ile Karga
2-Leyleği yemeğe kim davet etmiş?
A. tilki B. karga C. arkadaşları
3- Leylek niçin yemek yiyememiş?
A. Yemekten hoşlanmamış. B. Yemek pişmemiş.
C.Yemek önünde yassı bir tabakta gelmiş.
4- Tilki leyleğin davetine gittiğinde niçin şaşırmış?
A. Leylek yemek hazırlığı yapmamış. B. Yemek uzun dar bir kaptaymış.
C. Davete başka hayvanlarda gelmiş.
5- “ çocuk “ ile “ çocuklar “ kelimeleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A. ev- evler B. balık – balıkçı C. soba – sobalar
6- “leylekler “ kelimesinin yalın durumu hangisidir?
A. leylek B. leylekte C. leyleği
7. Aşağıdakilerden hangisi adın – e durumundadır?
A. kalemi B. kaleme C. kalemlik
8- “Betül yaz tatilinde dayısının yanına gidecek.” Cümlesinde kaç tane özel isim vardır?
A) 3 B) 2 C) 1
9- Aşağıdaki özel isimler yanlış yazılmış tır. Bunların doğrularını karşılarına yazınız.
Emineden: F ...............................
Ankarada: F ...............................
Beşiktaşı : F ................................
Adanaya : F ................................
10- Aşağıdakilerden hangisi özel isimdir?
A) Kedi B) Elma C) Ayşe
11- Aşağıdaki özel isimlerden hangisinin yazılışı yanlıştır?
A) Barış gazetesi B) Esmanur’da C) Kozan Lisesi
12- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın halde değildir?
A) şişede B) Kış C) Kiraz
13- “Sonbahar geliyor serçe
Yuvanı nereye yapacaksın
Ayva çiçek açmadan önce?”
Yukarıdaki şiirde isim olan kaç kelime vardır?
A) 3 B) 4 C) 5
14- Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, altı çizili olan kelime bir özel isimdir?
A) Sinek zararlı bir hayvandır.
B) Çalışkan öğrenciler başarılı olur.
C) Türkiye, büyük ve güçlü bir ülkedir.
15- Aşağıdaki özel isimlerden hangisinin yazılışı doğrudur?
A) Edirne’ye B) Meteden C) Efede
16- Aşağıdakilerden hangisi cins ismi olamaz?
A) Ayva B) Samsun C) Şeker
17- Aşağıdaki isimlerden hangisi çoğuldur?
A) İncir B) Doktor C) Tarlalar
18- “Çocuklar, elmaları ve armutları sepete doldurdular.” Cümlesinde geçen isimlerden tekil olanı hangisidir?
A) Sepete B) Çocuklar C) Elmaları
19- Aşağıdakilerden hangisi, hem cins ismi, hem de tekil isimdir?
A) Ördek B) Elbiseler C) Ağaçlar
20- “Horozlar” ismi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi tümüyle doğrudur?
A.Özel isim – çoğul B)Cins ismi – çoğul C)Özel isim – tekil
21- Aşağıdaki isimlerden hangisi yalın haldedir?
A) Vişnede B) Trenden C) Çivi
22-“Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır.” Atasözünde, hal eki almış kaç isim vardır?
A) 4 B) 3 C) 2
23- Canlı ve cansız varlıkları anlatmak için kullanılan kelimelere ne denir?
A) kelime B) Özel isim C) isim
24- Aşağıdakilerden hangisi özel isim açıklamasıdır?
A) Canlı ve cansız varlıklar için kullanılan kelimeler.
B) Dünyada tek olan varlıkları anlatmak için kullanılan kelimeler.
C) Aynı cinsten olan varlıkları anlatmak için kullanılan kelimeler.
25-Birden çok varlığı anlatan isimlere ne denir?
A) Tekil isimler B) Çoğul isimler C) İsim
26- Tek bir varlığı anlatan isimlere ne denir?
A) Özel isim B) Cins isim C) Tekil isim
27- Aşağıdakilerden hangisi çoğul isimdir?
A) Kediler B) Köpek C) Kuş
28- Aşağıdakilerden hangisi tekil isimdir?
A) Masalar B) Kalem C) Sandalyeler
29- “Bugün derste hayvanları ve bitkileri öğrendik.” Cümlesinde kaç tane isim vardır?
A) 2 B) 3 C) 1
30- Aşağıdakilerden hangisi, ismin –den hal (durum) ekini almıştır?
A) Sokaktan B) Araba C) Masaya
31- “Bir bahçe bırakın,
Biz çocuklara.
Göklerde yer açın,
Uçurtmalara. “
Şiirde şair kime sesleniyor olabilir?
A. Kendisinden küçük çocuklara
B. . Büyükler
C. Yaşıtlarına
Yukarıdaki resimleri inceleyiniz. Düşüncelerinizi sözlü ve yazılı olarak ifade ediniz.
DEĞERLENDİRME
1-Bisikletinizi nerelerde ve nasıl kullanıyorsunuz?
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2- Zorunlu olmadıkça cadde ve sokaklarda bisikleti kullanırken nelere dikkat etmeliyiz?
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3-Bisiklet kullanırken başınızdan geçen bir olay var mı? Yazınız.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder